Een vaak voorkomende formule is een schenking met voorbehoud van vruchtgebruikvruchtgebruik. Dit type schenking beoogt een evenwicht te bewaren tussen enerzijds de overdracht van het geschonken vermogen en anderzijds het behoud van enkele bevoegdheden in hoofde van de schenker.
Belangrijke vereisten
Verderop lichten we enkele bancaire aandachtspunten toe bij een schenking van een effectenportefeuille met voorbehoud van vruchtgebruik. Maar eerst zetten we enkele belangrijke vereisten op een rij voor u:
- Heeft de schenking betrekking op een effectenportefeuille, dan is een goede samenwerking tussen de notaris en de bankier essentieel.
- Voor een correcte uitvoering van de schenking is het van belang dat de modaliteiten van de schenking ook bancair kunnen worden geïmplementeerd. Bepaalde clausules in de akte kunnen immers in strijd zijn met de interne praktijken van een financiële instelling of de wetgeving die van toepassing is voor de financiële sector in het algemeen.
- Er moet ook rekening worden gehouden met de beperkingen van het IT-systeem van de financiële instelling.
- Tot slot is ook de traceerbaarheid van het geschonken vermogen op de rekeningen cruciaal voor het succes van een vermogensplanning.
Op welk moment moet de rekening in vruchtgebruik - blote eigendomblote eigendom geopend worden?
Een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik veronderstelt de opmaak van een notariële akte, alsook de opening van een rekening op naam van de schenker, voor wat betreft het vruchtgebruik, en op naam van de begiftigde, voor wat betreft de blote eigendom (hierna de «gesplitste rekening» genoemd). De geschonken effecten worden vervolgens overgemaakt en ingeschreven op deze nieuwe rekening.
De vraag stelt zich wanneer de rekening moet geopend worden. Het moment van de opening kan immers belangrijke gevolgen hebben op fiscaal vlak.
Wat houdt het wettelijk vermoeden in?
Op basis van de fiscale wetgeving (art. 2.7.1.0.7 Vlaamse Codex Fiscaliteit en art. 9 van het Wetboek Successierechten) bestaat het vermoeden dat een gesplitste inschrijving, waarbij de effecten zijn ingeschreven voor het vruchtgebruik op naam van een persoon en de blote eigendom op naam van een andere persoon, een bevoordeling is in hoofde van de blote eigenaar(s). Klassiek nemen we het voorbeeld waarbij de ouder(s) het vruchtgebruik bezitten en de kinderen de blote eigendom. Het gevolg van dit wettelijk vermoeden is dat de kinderen bij overlijden van de ouder(s)-vruchtgebruiker in principe successierechten verschuldigd zijn op de waarde van de effecten in volle eigendom, tenzij ze het tegenbewijs kunnen leveren dat de gesplitste inschrijving geen bedekte bevoordeling is.
Hoe heffingen vermijden?
Om de heffing van successierechten te vermijden, volstaat het om aan te tonen dat de gesplitste inschrijving het gevolg is van een juridische (of feitelijke) handeling, die aanleiding heeft gegeven tot de verhouding vruchtgebruik - blote eigendom. Met andere woorden, in het geval van een schenking dient men aan te tonen dat de gesplitste inschrijving van de effecten het gevolg is van de uitvoering van een (notariële) schenkingsakte. Bijgevolg mag de overschrijving van de effecten naar de gesplitste rekening in geen geval plaatsvinden voorafgaand aan de ondertekening van de schenkingsakte.
Rekening openen vóór schenking toegelaten?
Er bestaat onenigheid over de vraag of de loutere opening van de gesplitste rekening (te onderscheiden van de overschrijving van de effecten naar die rekening) mag plaatsvinden vóór de schenking met voorbehoud van vruchtgebruik. Voorzichtigheidshalve raden wij aan de rekening pas te openen na de ondertekening van de schenkingsakte.