19.12.20196 min
Deel het artikel
De kunst van de overdracht
Over het algemeen is kunst verzamelen gewoon een leuke hobby of een passie. Toch mogen we niet vergeten dat de collectie ook deel uitmaakt van het vermogen van de verzamelaar. En dat ze dus op een dag, in principe, onderworpen zal zijn aan successierechten. Wilt u dat vermijden, dan kunt u uw kunstwerken bij leven aan uw erfgenamen schenken. Het is een van de klassieke vormen van successieplanning.
Kunstmarkt is nog altijd populair!
Alle ogen zijn gericht op de resultaten van de openbare kunstveilingen in juli om de marktsituatie te beoordelen. Met een cumulatieve verkoop van 6,98 miljard dollar is die markt met 17,4% gekrompen, in vergelijking met dezelfde periode in 2018. Dit is niet onbeduidend! Maar kunnen we wel spreken van een dalende kunstmarkt als die sinds 2000 gestaag is blijven groeien? Een gedetailleerde analyse van de resultaten toont aan dat de kopers er nog altijd zin in hebben!
De index van Artprice laat zelfs een waardestijging van 5% zien en de resultaten wijzen uit dat er nog steeds vraag is naar werken van museumkwaliteit.
Het grote probleem zit hem in het verschil tussen de vraag en het aanbod op die markt. De structurele grenzen zijn hier bereikt. De veilinghuizen hebben moeite om hun operationele marges te behouden, maar ook om verzamelaars te overtuigen om hun beste stukken te verkopen. Het systeem van ‘garanties’ maakt het mogelijk om bepaalde verkopen aan te moedigen, maar dat mechanisme vormt geen globale oplossing.
Tijdens het eerste semester waren er nauwelijks meesterwerken van de moderne kunst in de veilingzalen te zien. Zij vormen nochtans de kern van het hogere segment.
We mogen niet vergeten dat in dezelfde periode van 2018 de verkoop van de Rockefeller-nalatenschap alleen al 646 miljoen dollar heeft opgeleverd voor slechts 44 loten. In 2019 is er geen gelijkaardig verkoop geweest.
De index van Artprice laat zelfs een waardestijging van 5% zien en de resultaten wijzen uit dat er nog steeds vraag is naar werken van museumkwaliteit.
Het grote probleem zit hem in het verschil tussen de vraag en het aanbod op die markt. De structurele grenzen zijn hier bereikt. De veilinghuizen hebben moeite om hun operationele marges te behouden, maar ook om verzamelaars te overtuigen om hun beste stukken te verkopen. Het systeem van ‘garanties’ maakt het mogelijk om bepaalde verkopen aan te moedigen, maar dat mechanisme vormt geen globale oplossing.
Tijdens het eerste semester waren er nauwelijks meesterwerken van de moderne kunst in de veilingzalen te zien. Zij vormen nochtans de kern van het hogere segment.
We mogen niet vergeten dat in dezelfde periode van 2018 de verkoop van de Rockefeller-nalatenschap alleen al 646 miljoen dollar heeft opgeleverd voor slechts 44 loten. In 2019 is er geen gelijkaardig verkoop geweest.
De parameters van de kunstmarkt voorspellen geen zeepbel.
Volgens de waarnemers is deze markt in staat om een financiële crisis te overleven.
Wie zijn de toppers van de eerste helft van 2019?
Monet, Picasso, Magritte maar ook Zao Wou-Ki, Banksy en Kaws
Moderne en hedendaagse kunst zijn nog altijd de onmiskenbare trekkers.
Met een cumulatieve verkoop van 251 miljoen dollar haalde Claude Monet het beste resultaat in het eerste halfjaar. De impressionistische schilder wordt gevolgd door Picasso en door de verbazingwekkende Zao Wou-ki, die laaiend populair is in China. Laten we ook de buitengewone stijging van René Magritte, die al 76 miljoen dollar opbracht, en de opkomst van Street Art met kunstenaars als Banksy en Kaws die nu furore maken, in de verf zetten.
Let ook op het nieuwe record van een levende kunstenaar: Jeff Koon is afgelopen mei in New York met Rabbit (1986) over het bedrag van 91 miljoen dollar gegaan. Wie ons ook wist te verrassen, is David Hockney, die de afgelopen vijf jaar een exponentiële prijsstijging heeft gekend. New York behoudt haar leidende positie als 's werelds grootste kunsthandelaar. De Amerikaanse metropool wordt gevolgd door China, waar de onzekerheid groot is in deze tijden van politieke onrust in Hongkong, en door Londen dat aankijkt tegen de brexit. Sotheby's en Christie's blijven de paradepaardjes van de verkoop en Philips heeft zich de afgelopen jaren sterk gepositioneerd in de Hedendaagse kunst. We geven ook mee dat Sotheby's na de overname door Patrick Drahi een opzienbarende rol zou kunnen gaan spelen ten aanzien van Christie's dat in handen is van François Pinault. Wordt zeker vervolgd. De parameters van de kunstmarkt voorspellen geen zeepbel. Volgens de waarnemers is deze markt in staat om een financiële crisis te overleven. Wat investeringen in kunst betreft, blijft het een oefening om voorzichtig te handelen. Niemand kan de veranderende tendensen voorspellen. Kunst verzamelen moet vooral een plezierige hobby blijven!
Met een cumulatieve verkoop van 251 miljoen dollar haalde Claude Monet het beste resultaat in het eerste halfjaar. De impressionistische schilder wordt gevolgd door Picasso en door de verbazingwekkende Zao Wou-ki, die laaiend populair is in China. Laten we ook de buitengewone stijging van René Magritte, die al 76 miljoen dollar opbracht, en de opkomst van Street Art met kunstenaars als Banksy en Kaws die nu furore maken, in de verf zetten.
Let ook op het nieuwe record van een levende kunstenaar: Jeff Koon is afgelopen mei in New York met Rabbit (1986) over het bedrag van 91 miljoen dollar gegaan. Wie ons ook wist te verrassen, is David Hockney, die de afgelopen vijf jaar een exponentiële prijsstijging heeft gekend. New York behoudt haar leidende positie als 's werelds grootste kunsthandelaar. De Amerikaanse metropool wordt gevolgd door China, waar de onzekerheid groot is in deze tijden van politieke onrust in Hongkong, en door Londen dat aankijkt tegen de brexit. Sotheby's en Christie's blijven de paradepaardjes van de verkoop en Philips heeft zich de afgelopen jaren sterk gepositioneerd in de Hedendaagse kunst. We geven ook mee dat Sotheby's na de overname door Patrick Drahi een opzienbarende rol zou kunnen gaan spelen ten aanzien van Christie's dat in handen is van François Pinault. Wordt zeker vervolgd. De parameters van de kunstmarkt voorspellen geen zeepbel. Volgens de waarnemers is deze markt in staat om een financiële crisis te overleven. Wat investeringen in kunst betreft, blijft het een oefening om voorzichtig te handelen. Niemand kan de veranderende tendensen voorspellen. Kunst verzamelen moet vooral een plezierige hobby blijven!
De kunst van de overdracht
Als verzamelaar kunt u ervoor zorgen dat u van uw kunstwerken blijft genieten door ze in blote eigendom te geven met voorbehoud van vruchtgebruik. Dat gebeurt in de meeste gevallen.
Zoals bij andere goederen kunnen er, in functie van uw wensen en behoeften, kunt u ook bijkomende modaliteiten aan de schenking toevoegen. Denk bijvoorbeeld aan de clausule van conventionele terugkeer.
In tegenstelling tot een bankrekening of effectenportefeuille is ieder kunstwerk echter per definitie uniek en niet deelbaar op zich. Daardoor is het ook veel moeilijker om de collectie tegen gelijke waarde op te delen of te verdelen onder uw kinderen. Of om uw collectie te blijven beheren zonder er zelf over te beschikken.
Zoals bij andere goederen kunnen er, in functie van uw wensen en behoeften, kunt u ook bijkomende modaliteiten aan de schenking toevoegen. Denk bijvoorbeeld aan de clausule van conventionele terugkeer.
In tegenstelling tot een bankrekening of effectenportefeuille is ieder kunstwerk echter per definitie uniek en niet deelbaar op zich. Daardoor is het ook veel moeilijker om de collectie tegen gelijke waarde op te delen of te verdelen onder uw kinderen. Of om uw collectie te blijven beheren zonder er zelf over te beschikken.
Kunstwerken inbrengen in een maatschap
Als antwoord op die specifieke situatie, kunt u uw kunstwerken inbrengen in een maatschap vooraleer over te gaan tot schenking. De maatschap is de eenvoudigste vennootschapsvorm. De maatschap bestaat uit een contact dat onderhands kan worden gesloten. In het kader van dat contract bundelen twee of meerdere personen hun eigendommen, met de bedoeling de winsten te delen. Ze heeft geen rechtspersoonlijkheid; in werkelijkheid gaat het om een georganiseerde onverdeeldheid. Het contract dat beide partijen ondertekenen, omvat de statuten waarin worden vastgelegd: het maatschappelijk doel (beheer van een collectie of een vermogen), de benoeming van de bestuurder(s) (die voor het leven kan/kunnen worden benoemd) en hun opvolgers, de voorwaarden voor de overdracht van aandelen, enz. Tegenwoordig wordt de maatschap als een bedrijf beschouwd. Het registreren bij de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) en een boekhouding bijhouden (die niet openbaar moet worden gemaakt) zijn dus verplicht.
Fiscaal gezien is de maatschap transparant, zodat de inkomsten en tegoeden rechtstreeks in hoofde van de vennoten worden belast, zoals wanneer het vermogen rechtstreeks in bezit zou zijn.
Fiscaal gezien is de maatschap transparant, zodat de inkomsten en tegoeden rechtstreeks in hoofde van de vennoten worden belast, zoals wanneer het vermogen rechtstreeks in bezit zou zijn.
Die techniek laat een verzamelaar met kunstwerken van een aanzienlijke waarde toe om deze in te brengen in een maatschap. En vervolgens de aandelen van de vennootschap in blote eigendom met voorbehoud van vruchtgebruik aan zijn kinderen te geven, zonder de kunstwerken te moeten verdelen of opdelen. Als bestuurder en vruchtgebruiker van de vennootschap kan hij over die kunstwerken blijven beschikken en er tijdens zijn leven van genieten.
In tegenstelling tot een kunstwerk dat kan worden overgedragen via een handgift, moet de schenking van aandelen van de maatschap via een notariële akte gebeuren. En op fiscaal vlak? Wordt de schenking verleden door een Belgische notaris, dan zal zij worden geregistreerd tegen een verlaagd tarief van 3 of 7% in het Vlaamse Gewest en Brussel, en tegen 3,3 of 5,5% in het Waalse Gewest.
Als de schenking gebeurt voor een buitenlandse notaris (bijvoorbeeld uit Nederland), dan kan ze tegen voornoemde verlaagde tarieven worden geregistreerd of helemaal niet worden geregistreerd. In dat geval neemt u wel het risico van de ‘verdachte periode’ van drie jaar, om de successierechten te vermijden.
Als de schenking gebeurt voor een buitenlandse notaris (bijvoorbeeld uit Nederland), dan kan ze tegen voornoemde verlaagde tarieven worden geregistreerd of helemaal niet worden geregistreerd. In dat geval neemt u wel het risico van de ‘verdachte periode’ van drie jaar, om de successierechten te vermijden.
Dit soort successieplanning werkt perfect voor zover de wensen aangaande het beheer en de bestemming van de kunstwerken duidelijk zijn gedefinieerd en correct zijn weergegeven in de statuten van de maatschap. Maar deze planningstechniek is niet de enige optie. Daarom is het, zoals bij iedere stap in successieplanning, van belang om zich op voorhand te laten bijstaan door specialisten in die materie.
Aarzel daarom niet om een beroep te doen op onze afdeling Estate Planning.
Aarzel daarom niet om een beroep te doen op onze afdeling Estate Planning.
Deel het artikel
Gerelateerde artikelen
12 rue Eugène Ruppert
L-2453 Luxembourg
+352 45 35 451L-2453 Luxembourg
Alle rechten voorbehouden 2024, Degroof Petercam